Recensie; Nooit geschreven brief aan mijn vader

Nooit geschreven brief aan mijn vader

Karima Ouchan en Fenneke Reysoo hebben samen een prachtig boek geschreven. Het gaat over het leven van Karima. In het jaar 2000 heeft dit boek een Jenny Smelik-IBBY-prijs gewonnen. Karima  heeft een lastige jeugd gehad en wil met dit boek iets betekenen voor meiden die in dezelfde situatie terecht zijn gekomen. Zij moeten niet denken dat ze er alleen voor staan. Doordat het een echt gebeurd verhaal is, waren mijn verwachtingen erg hoog. Mijn verwachtingen zijn uitgekomen ook.

Het is een autobiografisch verhaal van Karima Ouchan. Als 7-jarig meisje verhuist ze samen met haar ouders en broertjes van Noord-Marokko naar Nederland. Wanneer ze in Nederland zijn, lijkt het alsof haar vader niet meer haar vader is. Hij mishandelt haar. Karima’s moeder kan niet meer tegen het agressieve gedrag van haar man en wordt door hem naar Marokko gestuurd. Karima heeft veel problemen thuis en wanneer er een stiefmoeder bij komt, kan ze er niet meer tegen en loopt weg. Omdat haar vader Karima niet meer in hand kan houden, ontvoert hij haar naar Marokko. Ze wordt behandeld als een gevangene en komt een paar jaar het huis niet uit. De familie van haar vader onderdrukt haar. Ze gaat stuk van binnen, maar probeert er toch in te geloven dat ze uit dit leven zal komen. Na twaalf jaar heeft ze haar vader eindelijk overgehaald en gaat ze als een 27-jarige vrouw naar Nederland.

Ik vind het een interessant boek, omdat het situaties zijn waar je niet makkelijk in komt. Je hoort het van buiten wel, maar weet nooit hoe het eigenlijk in elkaar zit. Door dit boek ben ik ervan bewust dat het wel heel erg is wat sommige meiden meemaken en dat het totaal niet meevalt. Ik vond het erg aangrijpend, omdat ze haar hoop niet verloor ondanks alle mishandelingen. Niet alleen zij werd mishandeld, maar ook haar broertjes en (stief)moeder. Het werd gedetailleerd beschreven in het boek. Wat toch een beetje onbegrijpelijk is, is dat Karima een goede band blijft hebben met haar vader, ook al wordt ze in elkaar geslagen. Ze blijft haar vader respecteren. Het boek is vlot te lezen en is niet moeilijk verwoord.

 Iedereen zou dit boek moeten lezen, omdat je er van bewust wordt hoe zwaar mensen het kunnen hebben. Door dit boek leer je de dingen die je hebt en je leven te waarderen, omdat men over het algemeen snel klaagt. Dit boek heeft me heel erg aangegrepen, omdat de mishandelingen vooral erg gedetailleerd werden beschreven. Het boek is eigenlijk één lange brief. Je leeft heel eigenlijk met de ik-persoon mee. Ik raad het zeker aan.

Karima Ouchan samen met Fenneke Reysoo; Nooit geschreven brief aan mijn vader, 138 pagina’s, Amsterdam, uitgeverij Bulaaq, 2004 (eerste druk 1999).
Merve Hasdemir, 9 november 2012

Arthur uitwerkingen (staat ook op schrijfblog)

1.1 500 tot 1500, Barbaren, mensen die ruig waren, aten alles met handen. 1453, val van de byzantijnse rijk.

1.2 Karelroman: de stof gaat meestal terug op een historische figuur, strijd en brute kracht worden verheerlijkt, de vrouw speelt een ondergeschikte rol en wordt soms ruw behandeld en de trouw is zeer belangrijk.
Arthurroman: ze spelen zich af rondom de koning Arthur en zijn ridders, de sfeer is wonderlijk en sprookjesachtig, list en sluwheid belangrijk naast dapperheid en gevechtskracht en de vrouw staat op een voetstuk en de ridder is haar dienstknecht.

1.3 Volgens het verhaal hield koning Artur met Pinksteren een zeer belangrijke hofdag in Kardeloet. Nooit zag men een dergelijk festijn. De koning en de koningin droegen hun kroon. Vele dappere en voortreffelijke ridders waren toen naar het hof gekomen. De koning had vijfhonderd paar mantels en kleren laten maken van rood fluweel en scharlaken. Die waren allemaal afgezet met wit hermelijnenbont en gevoerd met blauwe zijde. Ridders en jonkvrouwen hadden die dure, kostbare kleren gekregen en aangetrokken.
De koning ging naar de mis, vergezeld door wel 5000 uitstekende ridders. Erec en Idier liepen voor de koning uit met twee gouden staven: zij moesten opdringerige mensen op een afstand houden.

2.1 Monniken waren in de Middeleeuwen de makers van boeken. De uitdrukking monnikenwerk betekent dat je veel geduld moet hebben om iets te verrichten. Dat gold ook voor het maken van een boek; dat vergde heel wat geduld omdat alles met de hand gebeurde. 2.2 ? 3.1 Middeleeuwse boeken werden geschreven op perkament. Dat was kostbaar. Vandaar dat er zuinig mee werd omgesprongen en een kopiist niet meer perkament gebruikte dan noodzakelijk was. Bovendien werd een boek in opdracht gemaakt. De opdrachtgever wist wel om welk boek het ging; hij had daarvoor geen titelpagina nodig. Daarnaast waren er voor de komst van de boekdrukkunst weinig boeken. Door de boekdrukkunst veranderde dit; het aanbod van boeken steeg. Om reclame te maken voor een boek - en de mogelijke koper een idee te geven waar het boek overging - gebruikten drukkers voortaan de titelpagina. 3.2 Een boek werd met de hand geschreven, zowel de tekst als eventuele illustraties. Ook al kopieerde een kopiist twee keer dezelfde tekst, dan nog was zijn handschrift niet helemaal identiek. Bovendien had de opdrachtgever inspraak bij de productie van een boek. Ook om deze reden zag dezelfde tekst er nooit precies hetzelfde uit. 3.3 Vers 1, "ons vertelt die avonture", geeft aan dat het verhaal hardop werd voorgelezen. 4.1 hoffelijkheid, macht, bescheiden persoon, hij was degene die volgens Merlijn een ‘balans’ was tussen het oude religie en christendom. Arthur had een ronde tafel gekregen van vader van Guinevere als huwelijkscadeau. 4.2 De Kelten waren de oorspronkelijke inwoners van Groot-Brittannië. Zij stonden bekend als zeer goede vertellers en hebben ook talloze verhalen over koning Artur, hun koning verteld. 4.3 Mondeling 5.1  Over het leven van de Franse schrijver en dichter Chrétien de Troyes is niet heel veel bekend. In elk geval was hij als hofdichter in dienst van Maria, hertogin van Champagne; zijn laatste levensjaren schijnt hij te hebben doorgebracht aan het hof van Filips van de Elzas, graaf van Vlaanderen, die hem stof leverde voor zijn Graalroman. Vermoedelijk heeft hij reizen gemaakt in Engeland en hij moet de letterkunde van zijn tijd goed hebben gekend. Zijn literaire loopbaan viel tussen 1164 en 1190. Hij schreef vijf knap gecomponeerde Arturromans: Érec et Énide, Cligès, Lancelot of Le chevalier à la charrette, Yvain of Le chevalier au lion en Perceval of Le conte du graal, dat onvoltooid is gebleven. Zijn romans zijn vanaf het begin van de 13e eeuw vertaald en nagevolgd. 5.2 ? 5.3 Vorm van kunst waarin de originaliteit schuilt in het opnieuw rangschikken en koppelen van reeds bekende motieven. 5.4 Een Arturroman bevat veel stereotiepe elementen. Als lezer weet je dan wat je van zo'n tekst kunt verwachten. Ook detectives, thrillers en doktersromans hebben steeds dezelfde ingrediënten en vaak een voorspelbare afloop. 5.5a  De kleding van de aanwezigen is prachtig; Voor het eten worden de handen gewassen; Het eten wordt keurig opgediend; De ridders en jonkvrouwen gaan beschaafd met elkaar om. 5.5b Artur houdt een hofdag tijdens Pinksteren; Er zijn talloze, 5000 wordt genoemd, ridders aanwezig op die hofdag; De dag verloopt voorspoedig: er wordt geconverseerd, de mis bijgewoond en gedronken en gegeten; Plotseling komt er een avontuur van buiten: er verschijnt een bode aan het hof om te vertellen dat Tristan en Isolde zijn gestorven. Vervolgens trekken Artur en zijn ridders eropuit om de begrafenis bij te wonen. 5.6a Ferguut begrijpt niet dat Galiene verliefd op hem is. Haar beeldspraak van het hart om dat aan hem duidelijk te maken begrijpt hij niet: hij denkt dat haar hart werkelijk kwijt is en denkt dat Galiene een spelletje met hem speelt. 5.6b Nee, Ferguut is geen hoofse ridder. Hij begrijpt de hoofse conversatie, die bol staat van figuurlijk taalgebruik, niet. Hij weet ook niet wat hoofse liefde is omdat hij Galiene afwijst en liever gaat vechten. Het was ongepast als ridder een dame een dienst te weigeren. 5.7 ? 5.8. In de Graalromans wordt een christelijk ridderschap als ideaal voorgesteld. Die nieuwe ridderideaal heeft te maken met de opkomst van de kruistochten (vanaf de 11e eeuw). In zo'n kruistocht trekken christelijke ridders ten strijde tegen de vijanden van het christendom met als doel het heroveren van het Heilige Land. 6.1 Bij Artur staat de tafel voor gelijkheid. Een huidig rondetafelconferentie wil zeggen dat alle deelnemers aan die vergadering gelijk zijn. Er zit, omdat de tafel rond is, bijvoorbeeld niemand aan het hoofd van de tafel.

Recensie De passievrucht; Karel Glastra van Loon

De passievrucht

Het boek is geschreven door Karel Glastra van Loon. Zijn boek passievrucht was een groot succes en werd bekroond met de Generale Bank Literatuurprijs in 1999. Dit boek is in 31 talen uit 34 landen vertaald en is daarmee de meest vertaalde Nederlandse roman ooit. Het boek is verfilmd in 2003. De internationale titel heet Fathers Affair.

Armin Minderhout hoort, nadat hij en zijn vriendin Ellen een medisch onderzoek zijn ondergaan, dat hij al heel zijn leven onvruchtbaar is. Hij kan dus niet de vader zijn van zijn dertienjarige zoon, Bo. Dit komt als een grote schok voor Armin en het gooit zijn hele leven overhoop. Alles waar hij in geloofde, blijkt een grote leugen. Wat er ook nog bij komt, is dat hij niet aan de moeder van Bo kan vragen wie de echte vader is, de ‘dader’. Zij, Monica, is namelijk al tien jaar geleden gestorven aan een hersenvliesontsteking. Armin weet zich geen raad, evenals zijn nieuwe partner Ellen, destijds Monica’s beste vriendin. Hij besluit het voor Bo te verzwijgen, totdat hij weet wie de ware verwekker van zijn zoon is. Armin praat vaak met Dees, zijn beste vriend, in een kroeg over zijn problemen en over biologie.

Armin kan niet leven met vragen als: ‘Waarom’, ‘wie’, ‘hoe’, ‘waar’ en ‘genoot ze ervan’? Hij gaat op zoek naar de biologische vader en gaat de confrontaties met mogelijke ‘daders’ aan. Alsof het nog allemaal niet genoeg is, verslechtert de relatie met hem en Ellen. Ze zullen nooit samen kinderen kunnen krijgen. Dan besluit Armin Ellen een tijdje te verlaten en alleen met zijn ‘zoon’ op vakantie naar Ameland te gaan om tot rust te komen. Ameland roept veel herinneringen op bij Armin. Hij ging daar vaak heen samen met Monica. Bo is dol op Ameland en haar natuur, net als Armin. Maar daar krijgen ze zo’n knallende ruzie dat Armin het uiteindelijk toch allemaal aan Bo vertelt. Op een heel tactloze manier.
Wanneer Armin en Bo weer terug zijn van Ameland, overlijdt de vader van Armin. Als Armin het huis van zijn vader opruimt komt hij een briefje van Monica tegen waarop staat: , Ik ben zwanger’. Dit zegt genoeg voor Armin. Daarna geeft Ellen een brief aan Bo van Monica waarop staat wie zijn echte vader is. Ellen heeft het dus al die tijd geweten.

Dit boek zou door iedereen moeten worden gelezen, omdat het je zo zou kunnen overkomen. Stel dat het gebeurd, wat dan? Wat zou je doen in zo’n situatie. Het is een realistisch verhaal, waardoor de hoofdpersoon geloofwaardig is. Hij wordt bedrogen door zijn ex-vrouw. Je krijgt medelijden met hem en je gaat met het verhaal mee. De spanning wordt opgebouwd door de vragen zoals: Wie is Bo’s biologische vader?. Het is niet op chronologische volgorde, maar dat zorgt ook voor spanning. Je probeert de gebeurtenissen in je hoofd op een rijtje te zetten en elke keer kom je meer te weten. Dat brengt je dichterbij het antwoord op de vraag.

Dit boek is aan te raden, omdat het onvoorspelbaar is. Je krijgt bijvoorbeeld te weten dat Ellen al die tijd wist dat Armin niet de echte vader van Bo was en ze het verzweeg. Je zou eigenlijk denken dat Ellen het meteen zou zeggen. Ze wist hoe erg Armin ermee zat. Het is een makkelijk te lezen boek.

De passievrucht – Karel Glastra van Loon
237 blz.
Uitgeverij L.J. Veen Amsterdam/ Antwerpen in 1999

Merve Hasdemir, 11 juni 2012

 

Recensie Hersenschimmen: J. Bernlef

Hersenschimmen

Het boek Hersenschimmen is voor het eerst uitgebracht in 1984. Het is bekroond met de Diepzeeprijs in 1989. J. Bernlef is een Nederlandse dichter, vertaler en uiteraard schrijver. Hij is geboren op 14 januari 1937. Het boek is verfilmd door Heddy Honigmann met in de hoofdrollen Joop Admiraal en Marja Kok in 1987. Er wordt een dementeringsproces uitvoerig beschreven vanuit het oog van de dementerende man Maarten. Zijn vrouw maakt zich zorgen over hem. Het begint bij kleine dingen die hij zich niet meer kan herinneren, maar wat als die dingen een van de belangrijkste dingen in het leven zijn? Een fantastische psychologische roman die je meesleept naar zijn gedachten en gevoelens.

Een 72-jarige man genaamd Maarten Klein is al vier jaar gepensioneerd. Hij woont 15 jaar in de Verenigde Staten met zijn vrouw Vera. Ze hebben een hond genaamd Robert. Fred en Kitty zijn de twee kinderen van hen. Ze wonen niet meer bij hun ouders. Maarten is ‘vergeetachtig’, tenminste dat vindt hij. Hij denkt dat het door de winter komt. ‘Als het overal wit is, zijn de verschillen weggevaagd.’ Volgens hem is zijn vergeetachtigheid daardoor. Het begon met woorden die hij vergat of handelingen die hij dan wilde doen, maar dat hij plotseling niet meer wist wat hij wilde doen. Dan vergat hij zijn verleden. Later vergat hij de buren of herkende hij zijn dokter niet meer. Maar het ergste was toch wanneer hij zijn vrouw en hond niet meer herkende.

Maarten wist het verschil tussen het heden en verleden niet meer. Het was ook een moeilijke situatie voor Vera. Zij vond het als echtgenote van hem net zo vervelend. Het verleden was het enige wat belangrijk voor je was wanneer je oud was. Daar kon je aan terugdenken, maar als je het verleden vergat, had je niets meer volgens haar. Maarten kon niet meer alleen gelaten worden. Het zou gevaarlijk zijn als hij alleen thuis was, want hij kon weglopen en nooit meer terugkomen, omdat hij zijn huis niet meer zou herkennen. Phil Taylor is een jonge vrouw die Vera gaat helpen met het oppassen op Maarten. Maarten vindt zichzelf geen kind, maar mentaal wordt hij dat langzaam wel. Hij kan niet meer eten met een lepel en zich wassen en aankleden gaat ook niet meer. Hij wordt opgenomen in een verpleegtehuis waar het hem niet bevalt.

Dit boek is absoluut een aanrader. J. Bernlef heeft het op zo’n manier geschreven dat je samen met de ik-persoon Maarten dingen vergeet. Hij laat bijvoorbeeld zijn hond uit. Robert blijft ergens staan. Hij zegt dat zijn hond hem later achterna zal komen. Hij blijft doorvertellen tot je die hond bent vergeten. Wanneer Vera ongerust aankomt met Robert, omdat Robert wel naar huis kwam en hij niet, herinner je je de hond. De hoofdpersoon vind ik erg geloofwaardig en de gebeurtenissen ook. Hij vergeet steeds meer en meer. Dat maakt het ook waarschijnlijker. Aan het einde van het boek merk je ook dat de zinnen lastiger zijn te begrijpen. Hij vergeet een aantal woorden, waardoor je moet puzzelen in je hoofd om het te begrijpen. Aan de ene kant helpt dat om je in de ik-persoon te verplaatsen, maar aan de andere kant is het vervelend als je niet weet waar hij het over heeft.

Door J. Bernlef begrijp ik mensen met de ziekte van Alzheimer beter. Je snapt wat ze doormaken in hun hoofd. Ik kijk nadat ik dit boek heb gelezen vanuit een ander oog naar mensen die dementeren. Het heeft me erg geraakt, omdat juist de ik-persoon dement was. Dan lijkt het toch alsof je het zelf meemaakt. De gevoelens van Maarten zijn heel mooi maar vooral duidelijk in woorden gebracht, dat je precies snapte waarom hij zich zo voelde. Je hield geen vraagtekens in je hoofd. Als de ik-persoon Vera was geweest, was dat effect op mij minder groot geweest. Dan wist ik nog niet wat Maarten doormaakte. Een meeslepend verhaal wat je heel lang zal bijblijven dus.

J. Bernlef; Hersenschimmen, 176 pagina’s, Amsterdam Em. Querido’s uitgeverij BV 2007
Merve Hasdemir, 29 maart 2012.